Wijn proeven… Niets zo heerlijk als een glas wijn dat smelt op je tong. In de zon bij een lekker gerechtje. Wijn kan zo intens heerlijk smaken. Echte appreciatie voor goede wijn komt als je leert proeven als een expert.

Het belangrijkste bij wijn proeven is dat je je zintuigen optimaal gebruikt. Niet één keer, niet twee keer, maar altijd. Nadat je deze tips gelezen hebt, wil ik je aansporen om je zintuigen bewust te ontwikkelen bij het proeven van wijn.

Blind proeven is de lakmoesproef van elke expert. Wil je leren hoe je met blind proeven de juiste wijnen en smaken kan identificeren? Dan zal je net zoals andere experten bewust moeten proeven. Elk wijnmoment leer je bij.  En vooral: elk wijnmoment geniet je meer!

Met enkele basis richtlijnen is het al mogelijk om je wijn beter te gaan smaken en juister te beoordelen.

Wijn proeven: Frederik Crul’s 4 stappenplan 

Stap 1: Je ogen de kost geven

Om een wijn te gaan bespreken of te analyseren starten we altijd met het zicht. Eerst probeer je de uiterlijke kenmerken van een wijn te gaan beschrijven. Is het een witte, rode of rosé wijn? Welke intensiteit van kleur heeft de wijn dan? Eerder licht intens of toch heel intens? Is de wijn zuiver? Is er troebelheid of bezinksel vast te stellen? Bepaalde witte wijnen kunnen een lichte pareling tonen.

Bezinksel is niet noodzakelijk slecht voor een wijn. Het toont aan dat de wijn niet is gefilterd, wat de wijn authentieker maakt. Bezinksel is gewoon niet zo aangenaam en lekker om in de mond te hebben. Dit zijn kleine stukjes tak, pitjes of pelletjes die meestal heel bitter smaken. Soms kan je ook kleine kristalletjes terugvinden in de wijn: wijnsteenzuur. Deze ontstaan meestal als een wijn te koud gehad heeft voor een langere periode. Wijnsteenzuur is zeker niet slecht voor de wijn. Vele mensen verwarren deze kristallen met suiker, wat zeker het geval niet is.

Heeft de wijn een groene schijn of eerder een bruine schijn, dit kan al een indicatie geven op de leeftijd van de wijn. In regel is hoe ‘bruiner’ voller de wijn, hoe ouder de wijn. Ook voor rode wijnen gaat dit op, als een wijn een heldere frisse kleur heeft zal deze waarschijnlijk jonger zijn. Hoe meer de wijn naar een dakpankleur of zelfs een bruine kleur gaat hoe ouder de wijn waarschijnlijk zal zijn.

Hoe zit het met de viscositeit… de mate dat de wijn aan de glasrand blijft hangen? Dat kan je zien aan de tranen die de wijn achterlaat wanneer je de wijn walst. Is de waterrand boven de wijn duidelijk te merken of is deze verwaarloosbaar?  Als de wijn een grote viscositeit heeft zal je redelijk dikke tranen hebben aan de glasrand wat duid op een intense wijn. Hoe meer alcohol en/of suiker de wijn bevat hoe dikker de tranen zullen zijn. Je kan zo ook heel goed de kleurintensiteit gaan bepalen.

Enkel met het oog kunnen we onmogelijk de kwaliteit van een wijn gaan aantonen.  Bij wijn proeven zijn de volgende twee stappen van nog groter belang.

Stap 2: Je neus prikkelen

Omdat je een totaal beeld van de wijn wil bekomen speelt de geur ook een belangrijke rol. Deze kan je een indruk geven naar de smaak toe. Het komt de wijn ten goede als de geur en de smaak in het verlengde van elkaar liggen. Let op dat het glas waaruit je drinkt proper is en zelf geen geuren afgeeft.

Eerst ruik je aan de wijn in stilstaande fase om te gaan kijken of de geur correct is. Nadien wals je de wijn om extra geuren te laten vrij komen. Een wijn kan naar kurk ruiken of kan een oxidatieve smaak hebben. De wijn kan gewoon ook een stoffige geur hebben. Sommige flessen liggen tientallen jaren opgesloten en dan is het niet onmogelijk dat een wijn minder fraaie geuren tentoon spreidt als de fles wordt ontkurkt. Deze geuren verdwijnen dan meestal ook rap wanneer de fles eventjes open staat.

Geuren en structuren

Als we de wijn correct hebben bevonden kunnen we verder op zoek gaan naar geuren en structuren. Geuren kunnen heel uiteenlopend zijn. Dit hangt uiteraard af van het type en de soort wijn. Heel wat druivensoorten hebben dan ook hun eigen geurtypischiteit. We onderscheiden verschillende categorieën wijn. Vaak verdelen we deze nog eens onder in subcategorieën. Bijvoorbeeld de categorie kruidigheid kan worden onderverdeeld in droge kruiden: witte en zwarte peper, kruidnagel, kaneel,..

Je kan ook groene kruiden zoals munt, eucalyptus, varens,… onderscheiden.  Of zoete kruidigheid zoals drop en zoethout. Misschien ruik je florale toetsen? Gedroogd zoals potpourri en geuren van bloemen in de ochtendouw? Of toetsen die een heel fris en elegant aroma weergeven zoals meiklokjes en tulpen? Wat hier vaak goed samenhangt zijn de grassige geuren, vers gemaaid gras, hooi, …

Eén van de meest evidente geuren in wijn is fruitigheid. Fruitigheid kan worden onderverdeeld in heel wat verschillende soorten. Fris fruit: citroen, limoen, groene appel… Rijp wit fruit: Gele appel, stoofappel, druiven,… Pitfruit: perzik, abrikoos,… Exotisch fruit zoals ananas, kiwi, litchi en paasievrucht,… Rood fruit: aardbei, framboos, pruim,… Zwart fruit: bosbes, braambes, zwarte kers, cassis, … Gekookt fruit: toetsen van confituur of alcohol, is meestal heel rijke volle wijnen. Ook bosaroma’s kunnen vaak in wijn voor komen, humus, champignons, nat hout,…

Ook dierlijke toetsen zijn een veel voorkomend fenomeen, mhttps://www.wijnsafari.be/wp-admin/edit.phpeestal komen deze net als de bosaroma’s door het bewaren van de wijn. De bekendste zijn paardenstalgeur, ledergeur, muskus, natte hond, …

We kunnen ook mindere aangename geuren detecteren in wijn. Denk bijvoorbeeld aan azijngeur, kurkgeur, oxidatieve geuren, muffe geuren, chemische geuren zoals nagellak of diesel, enz. Deze kunnen duiden op een fout in de wijn.

Ik heb je nu evidente geuren opgenoemd. In wijn kunnen we meer dan 3000 verschillende geuren onderscheiden. Dit maak het je niet gemakkelijk. Belangrijk is dat je na het ruiken kortweg de ballans opmaakt van de geuren en de complexiteit in de neus. Passen de geuren samen? Is er een mooie prikkelende complexiteit?   Dit zorgt ervoor dat je kan verlangen naar wat de smaak op je tong, het zogenaamde pallet, brengt.

Stap 3: Laat je tong smelten

Het pallet is het summum van wijn proeven. Het pallet is de wijnsmaak die je op je tong waarneemt. Als de smaak niet goed is vervalt de mooie kleur en heerlijke geur. Als je goed wijn wil proeven moet je de totaliteit van de wijn beoordelen.

Wat je in je mond smaakt is veeleer de structuur van de wijn en minder de aroma’s. De twee gaan samen. Met de smaak ga je vooral op zoek naar het evenwicht tussen zuren, zoet of vettigheid, tanninestructuur en houtballans .

Voor een wijn op dronk (die je nu mag drinken) zijn deze verschillende factoren best in evenwicht. Het is niet omdat de ballans van de wijn niet in evenwicht is dat de wijn daarom slecht is. Deze kan door veroudering nog in evenwicht komen.

Praktisch: de aanzet en de afdronk

Drink een goede slok en laat deze gestaag over je tong vallen. Zuig eventueel nog wat lucht naar binnen. De zuurstof zorgt dat de aroma’s goed vrijkomen.  Doe dit 2 tot 3 keer, tot je een goed beeld hebt van de wijn.

Bij aanvang beoordeel je de aanzet. Hoe ervaar je de samengang van de smaken als de wijn op je tong valt? Is het middenpallet anders of volgt het in dezelfde lijn? Welke smaken nemen de bovenhand? Of zijn de smaken reeds in ballans. Hier letten we vooral op de zuren, vettigheid, alcohol en bij rode wijnen ook de tanninestructuur en houtballans.

Wat geeft de afdronk? Is er een rijk of eerder elegant smaakpallet. Zijn er veel tannines aanwezig of zijn deze al goed versmolten? Dit kan tonen op een jonge of eerder oudere wijn. Jonge wijnen zullen meer tannines tonen dan oudere wijnen. Door de jaren versmelten de tannines met de andere smaken in de wijn.

Na het wijn proeven komen er soms nog geuren vrij, wij noemen deze geuren de retro-nasale geuren, dus geuren die enkel kan ervaren als je de wijn wel degelijk hebt door geslikt. Ook de lengte van de afdronk is heel belangrijk. Hier bedoel ik hoelang je de wijn sterk blijft doorsmaken na het doorslikken. Vier seconden of in de vaktermen 4 caudalie is eerder kort en 6 tot 8 Caudalie is dan eerder lang. Hoe langer, hoe beter en intenser de wijn.

Smaak je of de wijn op houten vaten is gerijpt (houtlagering)? Heeft de houtlagering een meerwaarde aan de totaliteit van de wijn? In regel zijn wijnen die op hout werden gerijpt meer gewaardeerd. Deze wijnen moeten immers een goede structuur hebben, anders zou het hout overheersen in de wijn.

Na het proeven bepaal je hoe de ballans in elkaar zit. Kan deze wijn nog beter worden? Is hij naar jouw aanvoelen op zijn hoogte punt? Of is het hoogtepunt reeds weg? Al deze vragen helpen je bij jouw beoordeling over de wijn.

Stap 4: Blind wijn proeven? Je hersenen pijnigen 😉

Aan de hand van vorige drie stappen probeer je bij blinde proeven het type wijn en zijn druivensoort te achterhalen. Naarmate je veelvuldig proeft zal je meer smaken in wijnen weten te onderscheiden.

Je appreciatie voor wijnen wordt ook groter naarmate je proeft,  je meer weet over hun structuur, hun afkomst, het maakproces en de verscheidenheid van de soorten wijn.  Dat betekent niet dat je er alles over hoeft te kennen. Het feit dat je stap per stap bijleert zal je niveau van genieten naar een ander niveau tillen.

Eens je het type wijn en de druivensoort hebt bepaald ga je op zoek naar het land en de streek.  Nu zitten we echt wel in het vakgebied van de experten. Vooraleer je dit kan zal je jaren moeten proeven om gaandeweg  verschillende smaken van elkaar proberen te onderscheiden.

Vooraleer je een wijn perfect kan beoordelen komen er heel wat leermomenten aan te pas. Het belangrijkste is dat iedereen af gaat op zijn eigen smaakpallet.  Naarmate je meer bewust met wijnen omgaat, zal je merken dat ze beter gaan smaken. Cheers!

Klaar om wijn te proeven?

Wijnsafari biedt een uitzonderlijk lekker proefpakket aan om je proefkunsten te ontwikkelen.
Boost je kennis door vandaag actie te ondernemen en je proefpakket te bestellen.